Henryk Wieniawski – wirtuoz romantyzmu, poeta skrzypiec
Kolejny Konkurs Skrzypcowy im. Henryka Wieniawskiego przeszedł do historii. Laureaci – w kolejności miejsc: Hina Maeda (Japonia), Meruet Karmenowa (Kazachstan) i Qingzu Weng (Chiny) ruszyli w kilkuletnie trasy koncertowe. Przemierzą świat wzdłuż i wszerz. Będą grali, dawali słuchaczom chwile wzruszeń, sławili m.in. naszego wspaniałego, ponadczasowego Henryka Wieniawskiego. Przy okazji będą zarabiali. Tak, zarabiali, bo taka jest kolej rzeczy i nie ma co udawać, że jest inaczej. Taka jest kolej rzeczy od czasów gdy Fenicjanie wymyślili pieniądze.
19.10.2022 i 26.10.2022 r. na edukacji muzycznej sylwetkę Henryka Wieniawskiego, pan Lech Serpina przybliżał nam m.in. korzystając z książki „Czarodziejskie skrzypce” pióra Eustachego Czekalskiego, pisarza, dziennikarza, krytyka i tłumacza żyjącego w latach 1885 – 1970. Książka z ciekawymi ilustracjami Antoniego Uniechowskiego opowiada o życiu i dokonaniach Wieniawskiego nie stroniąc od „momentów”, o których duet – Jan Kociniak i Andrzej Zaorski wspominali w kultowych dialogach „Fajny film wczoraj widziałem ….” . Poza tym książka bardzo wiernie oddaje szerokie tło historyczne i przywołuje wybitne osobistości XIX wieku.
Henryk Wieniawski urodził się w Lublinie 10 lipca 1835 roku. Oboje rodzice byli pochodzenia żydowskiego. Jego dziadek, ze strony ojca – Herszek Mejer Helman był cyrulikiem z Wieniawy, która była wówczas miejscowością pod Lublinem. Ojciec – Wolf Helman (znany także jako Tobias Rufe Pietruszka) zmienił nazwisko na Tadeusz Wieniawski. Studiował medycynę. Przed otrzymaniem dyplomu ochrzcił się. Matka – Regina Wolff była córką znanego lekarza z Warszawy oraz siostrą zamieszkałego w Paryżu pianisty i kompozytora Edwarda Wolffa. Wiarę zmieniła i przyjęła chrzest tuż przed ślubem, który miał miejsce 18 kwietnia 1833 roku w Warszawie w parafii św. Jana. Wartym zaznaczenia jest fakt, że Tadeusz Wieniawski zasłużył się w powstaniu listopadowym i był dwukrotnie odznaczony Krzyżem Wojskowym. Dom Wieniawskich był lubelskim salonem, w którym bywali wybitni artyści, odbywały się tam koncerty, spotkania literackie i dyskusje. Miało to wpływ na dorosłe życie Henryka Wieniawskiego oraz jego dwóch braci. Starszy z nich Julian został pisarzem i publicystą, natomiast młodszy Józef poświęcił się karierze pianistycznej.
Henryk Wieniawski naukę gry na skrzypcach rozpoczął w wieku pięciu lat. Pierwszą nauczycielką była matka, a następnie Jan Hornizel, skrzypek Teatru Wielkiego w Warszawie a także Antoni Parys i Stanisław Serwaczyński z Opery Budapesztańskiej. Panowie szybko rozpoznali drzemiący w nim talent i zasugerowali dalszą naukę już pod okiem wybitnych muzyków. Wybór padł na Paryż i tamtejsze Konserwatorium. Henryk liczył sobie osiem wiosen a uczelnia przyjmowała tylko Francuzów i to takich, którzy ukończyli 12 lat. Po wstępnym przesłuchaniu uczyniono wyjątek. Henryk Wieniawski nie zawiódł. Kończąc studia, został jej absolwentem w wieku jedenastu lat, zdobył pierwszą nagrodę a także złoty medal i skrzypce Guarneriusa del Gesu. Skrzypce były prezentem od Cara Mikołaja I. Konserwatorium ukończył także młodszy z braci Józef. Henryk Wieniawski komponując utwory zapisywał je w dwóch wersjach – na fortepian i orkiestrę. W licznych trasach koncertowych początkowo na fortepianie akompaniował mu brat Józef ,którego z czasem zastąpił wybitny pianista Anton Rubinstein.
W części muzycznej słuchaliśmy: Capriccio-Valse, op.7, Polonaise brillante, op.21 oraz Wariacje na temat własny, op.15 w wykonaniu duetu Bartłomiej Nizioł –skrzypce i Waldemar Malicki-fortepian. Ponadto w wykonaniu południowokoreańskiej skrzypaczki Kim Bom-sori, zdobywczyni 2 miejsca w Międzynarodowym Konkursie im. H. Wieniawskiego w 2016 roku wysłuchaliśmy dwóch utworów: Legendy, op.17 i Poloneza koncertowego nr 1, op.4. z towarzyszeniem orkiestry Filharmonii Wrocławskiej.
Projekt dofinansowany ze środków Rządowego Programu Wieloletniego na rzecz Osób Starszych „Aktywni+” na lata 2021- 2025- edycja 2022
Tekst: J. Żuchowska
Zdjęcia: K. Karcz