Poznajemy muzykę Beethovena
W dniu 14.03.2018 r. o godz. 11.00 Pan Lech Serpina wygłosił wykład z zakresu edukacji muzycznej.
Skupienie przed wykładem.
Na wstępie zaprosił na koncert kameralny w Filharmonii Gorzowskiej, który ma się odbyć w najbliższych dniach. Będzie to kwartet smyczkowy, a instrumentem prowadzącym będzie klawesyn, na którym zagra Krzysztof Garstka. Będzie grana muzyka baroku.
Słuchacze wykładu.
Wykładowca podzielił się ze słuchaczami wiadomościami na temat klawesynu. Jest to instrument strunowy klawiszowy, podobny do fortepianu, ale w odróżnieniu od niego, jest to instrument szarpany, zaliczany do rodziny cytr. W instrumencie tym struny zostają wzbudzone poprzez mechanizm skoczków zaopatrzonych w tzw. „piórka”, wykonane z dutki piór ptasich, twardej skóry lub współcześnie z tworzyw sztucznych. „Piórka” wprawione w ruch za pomocą mechanizmu klawiszowego szarpią struny naciągnięte nad płytą rezonansową. W fortepianie struny są uderzane przez młoteczki. Klawesyn ma dzięki temu ciekawe brzmienie, wchodzi zazwyczaj w skład zespołów zajmujących się stylową interpretacją muzyki dawnej. Obecnie nie jest produkowany seryjnie, a jedynie na indywidualne zamówienia. Co ciekawe, w instrumencie tym klawiatura ma „odwrotną” kolorystykę niż w fortepianie, Białe klawisze są czarne, a czarne są białe.
Szczegółowe wyjaśnienia.
W koncercie klawesyn realizuje tzw. „bas cyfrowany”. W zapisie nutowym pod pięciolinią widnieją cyfry określające wartość interwałów, czyli odległości pomiędzy wysokością poszczególnych dźwięków. Na tej podstawie klawesynista buduje akordy.
Czuwanie nad odtwarzaczem.
Po tym wstępie wykładowca przeszedł do tematu głównego, którym była kontynuacja tematu z poprzednich wykładów o twórczości Ludwika van Beethovena. W trakcie wykładu słuchaliśmy III koncertu fortepianowy c-moll op. 37. Beethoven napisał 5 koncertów fortepianowych. Był klasykiem, ale rówież prekursorem romantyzmu. Dzieło było tworzone w wielu fazach, głównie w latach 1800-1803, niektóre szkice pochodzą z lat wcześniejszych (1796-1798). Koncert jest uważany przez badaczy twórczości kompozytora za punkt zwrotny w formie tworzonych przez niego utworów (ze względu na zastosowanie innowacyjnych muzycznych pomysłów, między innymi charakterystyczne „biegniki”). Koncert składa się z 3 części: Koncert składa się z trzech części:
- Allegro con brio
- Largo
- Rondo. Allegro
Część pierwsza napisana jest w formie klasycznego, trzyczęściowego allegra sonatowego z dwoma tematami, codą, oraz wirtuozowską kadencją, pieczołowicie zapisaną przez kompozytora. Część druga utworu (Largo) odznacza się niepowtarzalną budową (jest jednym z najbardziej niezwykłych wolnych fragmentów w dojrzałej twórczości kompozytora), gdzie zastosowanie tonacji E-dur znacząco kontrastuje z tonacją c-moll oraz wprowadza zaskakującą zmianę nastroju. Finał ma charater rondowy, choć zdradza znaczne pokrewieństwo z formą sonatową.
Słuchamy muzyki.
Wykładowca przeplata wykład dygresjami z biografii kompozytora, często mającymi charakter anegdoty, przez co wykład nie nuży i jest uważnie wysłuchany. Po wykładzie Pan Lech Serpina powiedział mi, że prowadzi ten cykl wykładów od 2012 roku. Miał na początku wątpliwości, czy tematyka ta zyska popularność wśród słuchaczy UTW. Okazało się jednak, ze wykłady te maja grono stałych bywalców. Nie dziwię się temu. Słuchając wykładu stwierdziłem, ze wykładowca mówi przystępnie, z pasją, jest przekonujący i chętne słuchany.
Zamiłowanie do słuchania muzyki, jeśli jest poparte choćby elementarną wiedzą z tego zakresu, pozwala w sposób świadomy i głębszy obierać treści muzyczne jakie przekazuje w swoim dziele kompozytor. Pozostaje zachęcić słuchaczy UTW do korzystania z tych wykładów. Na Sali było jeszcze kilka wolnych miejsc, warto przyjść.