Od wody źródlanej do wody w proszku, czyli co pić?

22 lutego 2022 roku słuchacze UTW wysłuchali bardzo interesującego wykładu dr Jarosława Nadobnika z ZWKF w Gorzowie Wlkp. pt. „Od wody źródlanej do wody w proszku, czyli co pić?”

Tekst i zdjęcia: Marta Kotowicz

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

Od wody źródlanej do wody w proszku, czyli co pić ?

Woda (tlenek wodoru; nazwa systematyczna IUPAC: oksydan) – związek chemiczny o wzorze H2O, występujący głównie w stanie ciekłym.

Umieszczając cząsteczki wody w ekstremalnym ograniczeniu, zgniatając je naukowcy stworzyli zupełnie nowy stan skupienia wody, nieporównywalny ze znanymi dotychczas stanami ciekłym, lotnym i stałym.

Ciało zanurzone w cieczy traci pozornie na ciężarze tyle, ile waży ciecz wyparta przez to ciało (Prawo Archimedesa).

W „naturalnej” wodzie rozpuszczone są gazy atmosferyczne, z których w największym stężeniu znajduje się dwutlenek węgla.

 

Witaminy nierozpuszczalne w wodzie.

Do tej grupy należą witaminy A, D, E i K.

Woda słodka stanowi niewielki ułamek zasobów wodnych

Woda słodka stanowi 2,5% zasobó wodnych Ziemi i jest zgromadzona w wodach powierzchniowych i podziemnych. Z tego tyko 1% jest zdatny do picia. Polska zaliczana jest do krajów ubogich w zasoby wodne.

 

Ile litrów wody ma człowiek w organizmie?

Jeżeli 60% masy ludzkiego ciała stanowi woda to, iż w organizmie

osoby ważącej 70 kg znajdują się jej aż 42 litry. Woda to jeden z najważniejszych składników naszego organizmu, jednak w ciągu dnia tracimy jej ok. 2,5-3 litrów, zarówno w wyniku pracy nerek jak i wydzielania potu czy nawet poprzez wydychanie.

Dostarczanie ciału niewystarczającej ilości płynów może być przyczyną:

• bólów głowy,
• przemęczenia i apatii,
• przesuszenia skóry,
• zmniejszenia wydolności organizmu,
• osłabienia pamięci i koncentracji,
• bólu pleców,
• uporczywych skurczy mięśni,
• wyraźnego obniżenia nastroju.

W medycynie wyróżnia się 3 typy odwodnienia: izotoniczne, hipotoniczne, hipertoniczne. Pierwszy rodzaj jest wynikiem utraty elektrolitów i wody w takim samym stopniu. Drugi jest związany z większą utratą elektrolitów, natomiast odwodnienie hipertoniczne to większa utrata wody niż elektrolitów.

Opuchnięcia, cellulit i dodatkowe kilogramy na wadze? Ich przyczyną może być zatrzymywanie wody w organizmie.

Zatrzymywanie wody w organizmie może mieć wiele przyczyn, jednak najczęstszą z nich jest… niedobór wody.

Jeśli nie pijemy wystarczająco dużo, jest to sygnałem dla naszego ciała, aby zacząć gromadzić wodę w tkankach. W ten sposób broni się przed odwodnieniem, powodując jednocześnie nieprzyjemne uczucie spuchnięcia czy obrzęki.

Częstą przyczyną zatrzymywania wody jest także niewłaściwa dieta, a konkretnie nadmiar soli kuchennej.

Inne przyczyny nadmiaru wody w organizmie to m.in.:

• niektóre leki,
• choroby (m.in. niewydolność serca, zakrzepica, choroby nerek i tarczycy).

Woda – źródlana czy mineralna?

Według najprostszego podziału, woda mineralna to ta, w której ilość składników mineralnych wynosi powyżej 500 mg/l (do ok. 1500 mg/l – powyżej tej granicy znajdują się już wody lecznicze).

Natomiast woda źródlana zawiera zazwyczaj do 500 mg/l składników mineralnych. Osoby, które preferują delikatny smak wody, chętniej sięgają po wodę źródlaną. Sprawdza się ona zwłaszcza podczas parzenia herbaty lub kawy. Woda mineralna jest bardziej twarda i może nadawać tym napojom metaliczny smak, ale ma

wyrazisty smak oraz zawiera ważne dla organizmu minerały.

Wody stołowe , są to wody mineralizowane – funkcjonalne, które uzyskuje się, poprzez wzbogacanie wód źródlanych w składniki mineralne: chlorek wapnia, chlorek lub siarczan magnezu, chlorki, siarczany lub wodorowęglany sodu i potasu.

Naturalne wody mineralne zwykle pochodzą z dużych głębokości, z pokładów geologicznie izolowanych od zanieczyszczeń zewnętrznych, czyli są wodami pierwotnie czystymi.

Ich zaletą jest stała zawartość składników mineralnych oraz fakt, że nie muszą być dodatkowo oczyszczane (np. w procesie chlorowania czy ozonowania).

Najbardziej popularne są wody nisko- i średniozmineralizowane. Wody niskozmineralizowane możemy również z powodzeniem wykorzystywać w kuchni, ponieważ mają neutralny smak i nie wpływają na smak potraw. Często są to wody stosowane w uzdrowiskach, pod kontrolą lekarza. Ze względu na wysoką zawartość soli mineralnych ich smak nie jest neutralny.

Woda źródlana

Wody źródlane także pochodzą z zasobów podziemnych, często z płytszych warstw wodonośnych niż wody mineralne. Są wodami pierwotnie czystymi, ale ich skład mineralny podlega znaczącym wahaniom.

Zaletą wody źródlanej jest jej smak: słodki i neutralny, jest odpowiednia do codziennego gaszenia pragnienia dla dorosłych i dzieci oraz może służyć do gotowania.

Która woda jest lepsza?

Nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Wszystko zależy od naszych potrzeb, wieku, preferencji smakowych oraz przeznaczenia wody (do picia, gotowania, uzupełnienia składników mineralnych, wsparcia w leczeniu). Są wody odpowiednie na co dzień i dla każdego oraz takie na specjalne okazje.

Osoby cierpiące na zgagę czy wrzody żołądka powinny uważać na wody gazowane, które podrażniają błonę śluzową żołądka.

 

Wody lecznicze

Specyficznym rodzajem wód mineralnych są wody lecznicze, które zawierają duże ilości rozpuszczalnych składników stałych w odpowiednich proporcjach. Możemy wyróżnić wody: żelaziste, fluorkowe, jodkowe, siarczkowe, krzemowe, kwasowowęglanowe, szczawy, radonowe. Z założenia są to wody do doraźnego stosowania w przypadku niedoboru elektrolitów czy podczas danych jednostek chorobowych.

Nie powinno się zatem pić ich na co dzień, a jedynie przez krótki okres, najlepiej po konsultacji z lekarzem lub dietetykiem. Butelkowane wody lecznicze są wykorzystywane w warunkach domowych jako składowa terapii zalecanej przez lekarza, bądź jako kontynuacja leczenia sanatoryjnego. Skład chemiczny butelkowanych wód leczniczych powinien być zatem identyczny z wodami wykorzystywanymi do kuracji pitnych na terenie uzdrowisk. Wody te ze względu na bardzo dużą zawartość składników mineralnych nie powinny być jednak stosowane jako napoje gaszące pragnienie. Muszą posiadać na etykiecie produktów dokładny skład jonowy, datę przydatności do spożycia oraz nazwę producenta. Do celów profilaktyczno-leczniczych powinny być stosowane zgodnie z instrukcją umieszczoną na opakowaniu bądź wg zaleceń lekarskich.

Obecnie na rynku dostępne są butelkowane wody lecznicze pochodzące z czterech uzdrowisk polskich:

• Krynica-Zdrój („Jan”, „Zuber”, „Słotwinka”),
• Polanica-Zdrój („Wielka Pieniawa”),
• Wysowa Zdrój („Józef”, „Franciszek”, „Henryk”),
• Szczawno- Zdrój („Mieszko”, „Dąbrówka”).

 

WŁAŚCIWOŚCI WYBRANYCH PIERWIASTKÓW

SÓD – Chroni organizm przed nadmierną utratą wody, utrzymuje sprawność mięśni i nerwów. Niezbędny dla zdrowego serca.

JOD – niezbędny w prawidłowej pracy hormonów tarczycy. Są one niezbędne do prawidłowego rozwoju mózgu i pracy układu nerwowego. Wchodzi w skład hormonów, które regulują także procesy spalania, jest odpowiedzialny za przemianę materii.

LIT – Stabilizator nastroju (destresor), niezbędny dla dobrego funkcjonowania mózgu i układu nerwowego.

Przywraca równowagę w organizmie. Korzystnie wpływa na pamięć i koncentrację.

MAGNEZ – sprawia, że łatwiej znosimy stresy i lepiej radzimy sobie z infekcjami. Działa uspokajająco i uodparniająco, zwiększa możliwości obronne organizmu. Jest nieoceniony dla naszego serca i układu krążenia – reguluje ciśnienie krwi i jej krzepliwość, obniża poziom cholesterolu.

POTAS – to pierwiastek, który zapewnia prawidłową gospodarkę wodno – elektrolitową i kwasowo-zasadową organizmu.

Jon potasowy uczestniczy w regulowaniu pH komórki i ciśnienia. Potas jest także niezbędny do prawidłowego spalania węglowodanów i białek.

ŻELAZO – Żelazo to niezbędny budulec krwi.

Mobilizuje układ krwionośny do prawidłowego działania.

Odgrywa ważną rolę w zwalczaniu bakterii i wirusów, wspomaga system odpornościowy oraz prawidłową pracę układu nerwowego.

WAPŃ – Niezbędny do budowy zdrowych zębów i kości. Reguluje rytm pracy serca. Zapewnia sprawne działanie układu nerwowego.

Bisfenol A (BPA) – organiczny związek chemiczny z grupy fenoli, stosowany do produkcji tworzyw sztucznych.

Bisfenol A, jeden z podstawowych składników plastików i żywic epoksydowych, używany jest m.in. do produkcji papieru do opakowań żywności – zaburza gospodarkę hormonalną, sprzyja otyłości, zagraża płodności mężczyzn i kobietom w ciąży.

 

Istnieją pewne przesłanki, że może być niebezpieczny dla dorosłej osoby. Otóż ze względu na swoją budowę cząsteczkową, BPA jest podobny do żeńskiego hormonu płciowego – estrogenu. I jak estrogen łączy się z podobnymi receptorami w organizmie człowieka.

Dlatego podejrzewany jest o powodowanie chorób wynikających z zaburzeń hormonalnych, takich jak: zaburzenia płodności, choroby serca, krążenia, cukrzyca, otyłość, zaburzenia metaboliczne.

Ustawa z dnia 8 stycznia 2010 r. o zmianie ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2010 r. Nr 21, poz. 105),

Dyrektywa komisji 2011/8/UE z dnia 28 stycznia 2011r. zmieniająca dyrektywę 2002/72/WE w odniesieniu do ograniczenia stosowania bisfenolu A w butelkach z tworzyw sztucznych do karmienia niemowląt.

Bisfenol może migrować do żywności i napojów z opakowań wykonanych z materiału zawierającego tę substancję. Czołowa instytucja zajmująca się bezpieczeństwem żywności w Unii Europejskiej (EFSA) na podstawie dostępnych badań uznaje, iż BPA w małych stężeniach jest bezpieczny dla dorosłych ludzi, ustalając przy tym dzienną tolerowaną dawkę (TDI) w ilości 0,05 mg/kg masy ciała.

Od 2011 roku na terenie Unii wszedł zakaz używania BPA w produkcji butelek dla niemowląt.Pojemniki z tworzyw sztucznych bez bisfenolu zawierają oznaczenie ”Bisfenol free”.

Odczyn wody

Woda z kranu

Pomijając najbardziej popularne źródło wody w naszej diecie, jakim jest woda butelkowana, często zapominamy o najtańszej możliwości, czyli wodzie z kranu.

Podsumowując

Wyróżniamy wody źródlane, stołowe, lecznicze oraz mineralne o różnych stopniach zmineralizowania.

• Wody źródlane są pozyskiwane z krystalicznie czystych źródeł znajdujących się w głębi ziemi. Wody źródlane charakteryzują się małą ilością składników mineralnych, która wynosi od 150 do 500 mg/l.
• Wody stołowe to wody źródlane wzbogacone o jeden lub kilka składników mineralnych najczęściej poprzez dodatek wody mineralnej lub wybranych minerałów. Wody stołowe również mają niewielki stopień mineralizacji, a zawartość składników mineralnych wynosi od 150 do 500 mg/l.
• Wody mineralne to wody wydobywane z odwiertów głębinowych, charakteryzujące się stabilną zawartością składników od 500 do 1000 mg/l.
• Wody lecznicze – krótko, najlepiej pod kontrolą specjalistów.

Z powodu wysokich temperatur, ciężkiej pracy fizycznej lub dużej aktywności, wydalamy z siebie zwiększone ilości potu. Oprócz wody wraz z potem tracimy także składniki mineralne. Osobom o umiarkowanej aktywności fizycznej wystarczy natomiast woda o niskim lub średnim stopniu mineralizacji.

KONTROLA JAKOŚCI HANDLOWEJ NATURALNYCH WÓD MINERALNYCH I WÓD ŹRÓDLANYCH ORAZ WÓD „SMAKOWYCH”

1. Realizując ustawowy obowiązek ochrony interesów konsumentów, w trzecim kwartale 2017 roku Inspekcja Handlowa przeprowadziła na terenie całego kraju kontrolę w zakresie jakości handlowej naturalnych wód mineralnych i wód źródlanych oraz wód „smakowych”, a także przestrzegania zasad obrotu tymi produktami.
2. Skontrolowano łącznie 80 placówek, 45 placówek należących do sieci handlowych i 10 hurtowni.
3. Różnego rodzaju niezgodności stwierdzono w 27 placówkach (33,8 proc. skontrolowanych).

Nieprawidłowości polegały na niższej lub wyższej od zadeklarowanej na opakowaniach jednostkowych naturalnych wód mineralnych i wód źródlanych zawartości niektórych kationów (takich jak: sodowy, potasowy, magnezowy i wapniowy) lub anionów (takich jak: chlorkowy, fluorkowy, siarczanowy i wodorowęglanowy).

 

Porady UOKiK

Składniki mineralne występują w wodzie w formie zjonizowanej, dzięki czemu są łatwo przyswajalne przez organizm człowieka. Aby wybrać wodę odpowiednią dla siebie i swoich preferencji, należy zapoznać się z etykietą na butelce. Skład mineralny jest najważniejszą informacją na etykiecie. Od niego zależy, na ile dana woda jest dla nas wartościowa, w szczególności gdy preferujemy dietę bogatą lub ubogą w określony składnik mineralny.

Wobec bogatej oferty różnych wód naturalnych na rynku należy także zwracać uwagę, czy na etykiecie naturalnej wody mineralnej i wody źródlanej, oprócz nazwy handlowej jest nazwa otworu lub zespołu otworów (co nie dotyczy wód stołowych) tworzących ujęcie oraz ich położenie ze wskazaniem miejsca lub miejscowości, z którego woda jest czerpana oraz data przydatności do spożycia.

 

Magia reklamy

Krajowa Izba Gospodarcza „Przemysł Rozlewniczy” podaje, że tylko 14 procent kupujących wody butelkowane zwraca uwagę na to, jakie minerały faktycznie się w nich znajdują. Wiele osób ulega magii marketingu wybierając butelki z najładniejszą etykietą lub najbardziej estetyczną butelką. Wykazano, że aż 47,8% pięknie opakowanej w butelki wody to w rzeczywistości woda z… miejskich wodociągów. Na 100% ceny wody butelkowanej tylko 4% kosztów to produkcja samego napoju.

 

Woda utleniona, w ogólnym rozumieniu, to z chemicznego punktu widzenia 3-procentowy roztwór wodny nadtlenku wodoru (Hydrogenii peroxidum 3%). Warto pamiętać, że woda utleniona jest uznana za lek odkażający. Woda utleniona uszkadza makrofagi i neutrofile w okolicy rany, zaburzając prawidłowy proces gojenia i leczenia naruszonej tkanki. Między innymi to właśnie przyczynia się do uczucia szczypania, które można odczuć po jej zaaplikowaniu. Przede wszystkim należy pamiętać, że szczypanie oznacza podrażnienie.

Ran nie odkażamy wodą utlenioną ani perfumami. Lepiej stosować środki zawierające nanosrebro lub mleczan etakrydyny (np. rivanol).

Octenisept spray polecany jest do odkażania przed i po zabiegach na rany, błony śluzowe i skórę. Lek wykazuje działanie bakteriobójcze, grzybobójcze oraz wirusobójcze.

Jeszcze o wodzie

Powszechnym problem w wielu miastach Polski jest wysoka twardość wody. Odpowiadają za nią związki wapnia i magnezu, które choć nie są szkodliwe dla naszego zdrowia (wręcz są dla niego konieczne), to w zbyt dużej ilości powodują osadzanie się kamienia na armaturze, naczyniach i wszystkich sprzętach mających kontakt z wodą. Miękka woda jest bezpieczniejsza dla sprzętów AGD i armatury oraz łagodniejsza dla naszej skóry i włosów.

Czy woda w proszku istnieje?

Brzmi niedorzecznie, a jednak istnieje. Konsystencją przypomina cukier puder. Każde ziarenko tego proszku składa się w 95 proc. z płynnej wody otoczonej krzemionkową powłoką.

Tekst: dr Jarosław Nadobnik

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

aaa

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

powrót do strony głównej